نقد و بررسی آثار ابوتراب خسروی (تحلیل ساختاری و مضمونی)

thesis
abstract

ابوتراب خسروی یکی از نویسندگان برجسته نسل سوم ایران است. تاکنون دو مجموعه داستان کوتاه با عنوان های هاویه (1370)و دیوان سومنات (1377) از او به چاپ رسیده است. خسروی دو رمان هم نوشته است. وی اسفار کاتبان را در سال 1379 و رود راوی را در سال 1382 منتشر کرده است. رمان های خسروی به دلیل تازگی سبک نگارش، برنده جایزه مهرگان ادب و جایزه سال هوشنگ گلشیری شده اند. خسروی نویسنده ای است با سبکی خاص و منحصر به فرد، آثار او به نوعی فرازمانی و فرامکانی اند. زمان در68 درصد داستان ها امری انتزاعی است و معمولاً با اسامی عام مانند آن روز، آن شب، آن سال و... یاد می شود. حتی گاهی هم که زمان مشخص است به دلیل رئالیستی نبودن فضای داستان، زمان تقویمی تبدیل به زمان انتزاعی می شود. مکان هم همین وضعیت را دارد. مکان در 75 درصد داستان های خسروی نامعلوم است و نام های عام مانند خیابان، خانه، بیمارستان و... دارد. در مواردی هم که مکان مشخص است، با واقعیات جهان خارج همخوانی ندارد. فضای داستان های خسروی مبهم و رازآلودند. گاهی مردگان در آن رفت و آمد دارند و گاهی افرادی ناشناس زندگان را با خود به مکانی نامعلوم می برند. در جهان کابوس مانند او همه چیز در مرز متلون خواب و بیداری موج می زند و حتمیت و قطعیتی در کار نیست. در بعضی از داستان ها مانند «پلکان» و «مرثیه برای ژاله و قاتلش» یک واقعه بارها و بارها تکرار می شود. همه داستان های خسروی در فضای شهری اتفاق می افتند و شخصیت هایشان مرفه و تجمل گرا هستند. خانه ها معمولاً بزرگ و درندشت با اثاثیه گران قیمت تصویر می شوند. مانند خانه نقّاش در «مینیاتورها»، خانه سعید که پر از اشیاء عتیقه است. خانه اقلیما، باغ و عمارت آقای فیاضی در «صورت بند» و... گاهی شخصیت ها به طبقات متوسط تعلق دارند و در آپارتمان زندگی می کنند. مانند داستان های «پلکان» و «مرثیه برای ژاله و قاتلش» ؛ ولی هیچ نشانه ای از فقر در آثار خسروی دیده نمی شود. 66 درصد شخصیت ها مرد و فقط 34 درصد زن هستند. در دو داستان کابوس های شبانه و صدای ساعتی که پنهان است، هیچ شخصیت زنی حضور ندارد. زنان در آثار خسروی معمولاً نقش مستقل و برجسته ای ندارند. آنها همان نقش های سنتی همسر، معشوقه، مادر و رقاصه را ایفا می کنند. شیوه روایت خسروی در رمان هایش شیوه ای تلفیقی و نوین است. اسفار کاتبان یک روایت اصلی و سه روایت فرعی دارد که همه روایت ها با یکسانی و استحاله شخصیت ها به هم پیوند خورده اند. در رود راوی یک روایت اصلی و یک روایت فرعی وجود دارد. یکی از شگردهایی که در داستان های خسروی تکرار می شود، آفرینش شخصیت و اشیاء با روش های غیرمعمول است. مثلا در «مینیاتورها» فرزندان مادام، شبیه مینیاتورها هستند و از نقش به وجود آمده اند. خسروی از نمادهای اسطوره ای در آثارش بهره می گیرد که مهم ترین آن ها کلمه است. کلمه در ادیان ابراهیمی تقدس دارد. در تورات و قرآن آمده که خداوند جهان را با کلمه آفریده است. نکته دیگر اشاره به کتاب های مقدس و متون مذهبی است. عنوان مجموعه «هاویه» از آیه قرآن گرفته شده و در ابتدای کتاب، ترجمه آیات 9 تا 11 سوره قارعه، آورده شده است.

First 15 pages

Signup for downloading 15 first pages

Already have an account?login

similar resources

واکاوی چند کهن‌الگو در آثار ابوتراب خسروی

کهن‌الگوها (به زعم یونگ) عناصرِ ساختاریِ اسطوره‌سازی‌ هستند که همواره در روانِ ناهشیار بشر وجود دارند و زمینه‌ای برای نشان‌دادنِ واکنش‌های مشابه به محرک‌های معیّن‌اند. حضور کهن‌الگو در هر متن ادبی، به‌نوعی سبب دسترس‌پذیرشدنِ پنداره‌های ازلی به شیوه‌ای هنرمندانه می‌شود. ابوتراب خسروی از نویسندگانی است که در آثارش توجه زیادی به اساطیر و کهن‌الگوها دارد و تکرار مضامین اسطوره‌ای در داستان‌هایش از ویژگی‌ه...

full text

«وصف مدرنیستی» در آثار ابوتراب خسروی

جایگاه توصیف در داستان‌های مدرنیستی، متفاوت از داستان‌های کلاسیک است. در این راستا، تکنیک‌ها، کارکردها و سوژه‌های وصف نیز تغییر می‌یابد. توصیف در داستان‌های سنتی، منحصر به مفاهیم عینی و قابل مشاهده می‌باشد. ساختار وصف‌ها بر اساس عناصر واقعی، شمول‌گرا و غیرتجریدی بنا می‌شود. اما در آثار مدرن، وصف‌ها درونی و معناگرا می‌شود. به رفتارها و مضمون‌ها بیشتر از ظواهر توجه می‌گردد. نویسندۀ مدرن به معانی ...

full text

پسامدرنیسم در آثار ابوتراب خسروی

پسامدرنیسم ، اصطلاحی کلی و متکثر است که ناظر بر رخدادها و تحولات هنری ، فلسفی ، سیاسی و ... است. تحولاتی که در سال های بعد از جنگ دوم بین الملل و دوران جنگ سرد شکوفا شد. اندیشمندان بزرگ این نحله ی هنری- فلسفی همچون فرانسوا لیوتار، برایان مک هیل ، ایهاب حسن هر یک از دیدگاه های متفاوت ، نظریه هایی متنوع در باب ماهیت پست مدرنیسم و رابطه آن جامعه انسانی بیان کرده اند. این پدیده نوظهور در ادبیات جها...

15 صفحه اول

واکاوی چند کهن الگو در آثار ابوتراب خسروی

کهن الگوها (به زعم یونگ) عناصرِ ساختاریِ اسطوره سازی هستند که همواره در روانِ ناهشیار بشر وجود دارند و زمینه ای برای نشان دادنِ واکنش های مشابه به محرک های معیّن اند. حضور کهن الگو در هر متن ادبی، به نوعی سبب دسترس پذیرشدنِ پنداره های ازلی به شیوه ای هنرمندانه می شود. ابوتراب خسروی از نویسندگانی است که در آثارش توجه زیادی به اساطیر و کهن الگوها دارد و تکرار مضامین اسطوره ای در داستان هایش از ویژگی ها...

full text

همکنشی ادبیات و نقاشی در داستانی از ابوتراب خسروی

مطالعات تطبیقی ادبیات در مقام یک تخصص روشمند، از سازوکارهای پژوهشی متعددی برای تحلیل متون بهره گرفته است. تعمق در متون ادبی از رهگذر کشف پیوند آنها با هنرها یکی از سازوکارهای تعریف شده در این حوزه شناختی است. پژوهش حاضر با تکیه بر این انگاره کوشیده است داستان کوتاه «مینیاتورها» از مجموعه داستان دیوان سومنات از ابوتراب خسروی را واکاوی و تحلیل نماید. براساس پژوهش حاضر، عنوان‌پردازی متن ادبی، کارب...

full text

بررسی، تحلیل و نقد داستان های کوتاه ابوتراب خسروی (هاویه، دیوان سومنات، ویران)

در عرصه ادبیات فارسی، ادبیات داستانی جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است. ابوتراب خسروی از جمله فعالان این عرصه است، نویسنده ای که زبان و پیشینه آن را به خوبی می شناسد و با ایجاد هارمونی تازه ای از رفتار اشیا و اشکال داستانی، نهایتاً فضای تازه ای از داستان را در نظر گرفته و می نویسد. داستان های خسروی به سبک مدرنیسم یعنی مابین سبک رئالیسم و پست مدرنیسم هستند. عمدتاً چشم انداز ذهنی گیج کننده و...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی - پژوهشکده ادبیات

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023